मौसम अपडेट

नेपाली पात्रो

विदेशी विनिमय दर अपडेट

राशिफल अपडेट

सुन चाँदी दर अपडेट

Title

अन्तर्वार्ता   

स्वीट्जरल्याण्डकी पूर्वसांसद डा गोन्सेथको अनुकरणीय स्वास्थ्य सेवा

स्वीट्जरल्याण्डकी पूर्वसांसद डा गोन्सेथको अनुकरणीय स्वास्थ्य सेवा


नेपालमा सांसद भएकाहरु मन्त्री बन्ने अभीप्सा राख्छन् । एकपटक माननीय भइसकेपछि अर्थात् विशिष्टको पगरी गुथेपछि राज्यको सेवासुविधा उपयोग गर्नेतिरै ध्यानकेन्द्रित हुने प्रवृत्ति विद्यमान छ । तर, स्वीट्जरल्याण्डकी ७५ वर्षीया डा रुथ गोन्सेथ तीनपटक सांसद बनेपछि ‘रिटायर्ड लाइफ’ नेपालमा स्वास्थ्य सेवा गरेर बिताइरहेकी छन् । 
 
सामाजिक काम गर्नेका लागि उमेरले खासै फरक पार्दैन । विकसित मुलुकमा प्रौढ उमेरकाले युवा जसरी नै सक्रियतापूर्वक काम गर्दै आएका हुन्छन् । नेपालको सन्दर्भमा भने अवकाशपश्चात् चारधाम, तीर्थव्रत र कतिपय त वृद्धाश्रममा पुग्छन् । 
 
नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा काम गर्ने विदेशीहरु निस्वार्थ ढंगले सेवा गर्छन् भनेर यकिनसाथ भन्न सकिन्न । तर, स्वीट्जरल्याण्डकी पूर्वसांसद डा गोन्सेथको सेवा र योगदान हाम्रो देशमा राजनीति गर्ने नेता तथा सांसदहरुका लागि पनि अनुकरणीय बन्न सक्छ । 
 
चितवनको बकुलहर रत्ननगर अस्पताल सामान्य हेल्थपोष्टकै अवस्थामा गुज्रिएको थियो । मुस्किलले दैनिक १०-१५ जना बिरामी पनि अस्पतालमा आउन गाह्रो थियो । तर, जब सन् २०१४ सेप्टेम्बरमा छाला तथा यौन रोग विशेषज्ञ गोन्सेथको आगमन भयो, अस्पतालले पुनर्जीवन नै पाएजस्तो भयो । डा गोन्सेथ आएपछि अस्पतालप्रति हेर्ने सेवाग्राहीको दृष्टिकोणमात्र परिवर्तन भएन, दैनिक ३०० भन्दा बढी बिरामीले स्तरीय स्वास्थ्य सेवा लिइरहेका छन् ।
 
डा गोन्सेथ भन्छिन्, “म त्यतिबेला १८ वर्षकी थिएँ, मेडिकल डाक्टर पढ्दै गर्दा चार साताको लागि अफ्रिकाको आइभरीकोस्टमा पुगेकी थिएँ । त्यहाँका मानिसमा चर्को विभेद देखेर सामाजिक सेवा गर्छु भन्ने संकल्प गरेकी थिएँ । त्यो सपना अहिले नेपाल आएर पूरा गर्दैछु ।” 
 
मेडिकल डाक्टर सकेर पाँच वर्ष निजी जागिर र त्यसपश्चात् युनिभर्सिटी अफ स्वीट्जरल्याण्डमा मेडिकल अफिसर बनेर सर्जिकल विभागमा आठ वर्ष काम गरेपछि सन् १९८७ मा ‘डाक्टर्स अफ इन्भाइरोमेन्ट’को प्रेसिडेन्ट बनेकी उनले वातावरण र सरसफाइका गतिविधि गरेर समुदायमा राम्रो छवि निर्माण गरिन् । 
 
समुदायको मन जितेपछि उनले राजनीतिक जीवन सुरु गरिन् । स्वीट्जरल्याण्डको ग्रीन पार्टीमा आवद्ध भएर उनले स्थानीय, प्रदेश हुँदै केन्द्रीय सांसद निर्वाचन भइन् । तीनपटक सांसद निर्वाचित भएपछि अन्तिम कार्यकाल बाँकी रहँदै अरुलाई पनि मौका दिनुपर्छ भनेर सन् १९९९ मा पद हस्तान्तरण गरिन् । दश वर्ष सांसद बनेकी उनी अफ्रिका र तिब्बतमा स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्दै नेपाल आएकी हुन् । 
 
बौद्ध दर्शनबाट प्रेरित उनी तिब्बती शरणार्थीको सहयोग गर्न तिब्बतमा रहेर काम गरेकी थिइन् । पहिलोपटक सन् २००२ मा नेपाल आएकी उनलाई नेपालको सांस्कृतिक विविधताले लोभ्याएको थियो । त्यसपछि सन् २००६ देखि चार वर्षसम्म शान्ति सेवा गृह, काठमाडौँमा स्वयंसेवी डाक्टरका रुपमा अशक्त र अपाङ्गता भएकाहरुको सेवामा जुटिन् ।   
 
नेपालमै स्थायी रुपमा योगदान गर्ने उद्देश्यले सन् २००८ मा ‘शान्ति मेड नेपाल, स्वीट्जरल्याण्ड’ नामक संस्था स्थापना गरिन् । उनी अध्यक्ष रहेको सो संस्थाले सन् २००९ देखि सन् २०१४ सम्म गुञ्जमान हस्पिटल, चितवनमा स्वयंसेवी डाक्टर बनेर काम गरिन् । हस्पिटल प्रशासनले उनको भावनाअनुरुप काम नगरेपछि उनी बकुलहर रत्ननगर अस्पतालमा आएकी हुन् ।
 
 
उजाड अवस्थामा रहेको अस्पताललाई सुधार गरेपछि उनले छाला तथा यौन रोग विभागको जिम्मेवारी सम्हालेकी छन् । अस्पतालमा गाइनोकोलोजी विभागसमेत सञ्चालन भएको छ । जसबाट विशेषज्ञ सेवा नहुँदा सुत्केरी गराउन भरतपुर नै जानुपर्ने बाध्यता हटेको छ । यस्तै, दाँत रोग सेवा पनि उनकै सक्रियतामा सुरु भएको छ । अस्पतालमा कार्यरत १४ जना डाक्टर र कर्मचारीलाई उनकै संस्थाले तलब तथा सेवासुविधासमेत उपलब्ध गराउँदै आएको छ । 
 
डा गोन्सेथकै सक्रियतामा राजधानीबाहिरको मृर्गौला डाइलाइसिस केन्द्र सञ्चालन भएको यो नै पहिलो सरकारी अस्पताल बनेको छ । अहिले तीन चरणमा ६ वटा मेसिनको सहायताबाट दैनिक १८ जना बिरामीले सेवा लिइरहेका छन् । सोलार पावरबाट मृर्गौला डाइलाइसिस हुने यो दक्षिण एसियामै पहिलो अस्पताल हो । यस अस्पतालका सबै सेवा सोलारबाटै सञ्चालन हुँदै आएको छ । 
 
डा गोन्सेथले एनालाइजर मेसिनसमेत जडान गरिदिएकी छन् । हालै सुविधासम्पन्न अपरेशसन थियटर स्थापना गरेकी छन् । जसमा १८ जना बच्चा र जुम्ल्याहाको सफल शल्यक्रिया भइसकेको छ । 
 
डा गोन्सेथको संस्थाले नै ईएमटीसहितको एम्बुलेन्स सेवा सञ्चालन गरेको छ । जसमा एम्बुलेन्सभित्रै स्वास्थ्यकर्मी र उपकरणको व्यवस्था छ । उक्त एम्बुलेन्स सञ्चालनपश्चात् ३४ वटा बच्चा एम्बुलेन्सभित्रै जन्मिएका थिए । 
 
यतिसम्म कि अस्पतालका लागि आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण अत्याधुनिक फर्निचरहरु उनले स्वीट्जरल्याण्डबाटै आयात गरेकी छन्् । उनको संस्थाले अस्पतालजन्य फोहोर निर्मलीकरण गरी फोहोरको उचित व्यवस्थापनसमेत गर्दै आएको छ । उनको आगमनपश्चात् अस्पतालको स्तरोन्नतिका साथै ठाउँसमेत अभाव हुन थालेपछि अहिले १८९४० स्क्वायर फिटको सुविधासम्पन्न तीनतले सी ब्लक निर्माण भइरहेको छ । 
 
अस्पताल व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष देवेन्द्रकुमार श्रेष्ठ भन्छन्, “बिल्डिङको मास्टर प्लान बनाएर स्वास्थ्य मन्त्रालयलाई आग्रह गर्दा वास्ता नगरेपछि डा गोन्सेथले नै सी ब्लक बनाउन सहयोग गर्नुभयो । उहाँ यस अस्पताल र यहाँका जनताका लागि भगवान् नै सावित हुनु भएको छ ।”
 
 
डा गोन्सेथकै भनाइमा, स्वीट्जरल्याण्डमा उनकै उमेरका प्रौढहरु बगैंचा सजाउने, कफि सप खोल्ने, कुकुर डुलाउने, घुमफिर गर्ने र मोजमस्तीमा रमाउने गर्छन् । तर, उनी नेपालमा निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा प्रदान गरिरहेकी छन् । 
 
नेपाली महिला अझै पनि लैंगिक विभेदका कारण पछि परेको उनको बुझाइ छ । उनी भन्छिन्, “नेपाली समाजमा अझै पनि छोराछोरी समान हुन् भन्नेमा विभेद नै रहेछ । हाम्रो मुलुकमा पनि ७० वर्षअघि यस्तै समस्याबाट गुज्रिएको थियो । शिक्षा र चेतनाका कारण लैंगिक विभेद हुने गरेको हो ।” 
 
जस्तोसुकै संकटको अवस्थामा पनि नेपालीहरु बिचलित नहुने र मुस्कान बोकेर हिँड्ने शैलीले उनलाई प्रभाव पार्ने गरेको छ । डा गोन्सेथ भन्छिन्, “नेपालीको जीवनशैली राम्रो लाग्छ । तर, समयको महत्व बुझ्दैनन् । यही अस्पतालमा पनि म पटकपटक स्टाफहरुलाई कराउँछु । स्वीट्जरल्याण्डमा त्यस्तो हुँदैन, समयको एकदम ख्याल गर्छन् ।” 
 
जीवन के हो त ? अन्तिममा राखेको जिज्ञासामा उनी भन्छिन्, “बिग एडभेन्चर । कर्म गर्दै जानुपर्छ, सन्तुष्टि पनि मिल्दै जान्छ । मानिसहरु खुसी भएको देख्दा आनन्द आउँछ । बौद्ध दर्शन र ध्यानबाट पनि जीवनको रहस्य बोध भएको छ ।”