मौसम अपडेट

नेपाली पात्रो

विदेशी विनिमय दर अपडेट

राशिफल अपडेट

सुन चाँदी दर अपडेट

Title

अन्तर्वार्ता   

दोस्रो विश्वयुद्धका योद्धा ‘पल्टने बा’ भन्छन् “फेरि त्यस्तो युद्ध नहोस्”

दोस्रो विश्वयुद्धका योद्धा ‘पल्टने बा’ भन्छन् “फेरि त्यस्तो युद्ध नहोस्”


प्रथम विश्वयुद्धको २० वर्षपश्चात् अर्थात् सन् १९३९ सेप्टेम्बर १ मा जर्मनीले पोल्याण्डमाथि आक्रमण गरेर दोस्रो विश्वयुद्धको सुरुवात ग¥यो । त्यसपछि बेलायतले जर्मनीमाथि आक्रमण ग¥यो । त्यसैबेला बेलायती गोर्खा सैनिकबाट लडाइँमा प्रतिनिधित्व गर्ने एक साक्षी हुन्– चितवनको रत्ननगर–१६ पिठुवाका ९९ वर्षीय मानबहादुर थापा क्षेत्री । 
 
‘पल्टने बा’का नामले चर्चित उनी भन्छन्, “फेरि त्यस्तो युद्ध नहोस् ।” युद्धले कसैको पनि जित नहुने उनको बुझाइ छ । 
 
नेपालका प्रधानमन्त्री जुद्धसमशेरले बेलायतको सहयोगका लागि आठ / आठ हजारका १२ वटा टिम गरी करिब एक लाख नेपाली युवालाई नयाँ रंगरुटमा भर्ना गरेर युद्धमा पठाएका थिए । तीमध्ये ४९०६० नम्बरका हुन् ‘पल्टने बा’ । दोस्रो विश्वयुद्धका थोरैमात्र जीवित साक्षीमध्येका एक हुन् उनी । शताव्दी पुरुष हुन लाग्दा पनि ‘पल्टने बा’को जोश र जाँगर युवाको भन्दा कम्ती छैन । 
 
उनी भन्छन्, “इटालीको तारजुमा रहेर ब्रिटिस गोर्खा सेनाका तर्फबाट अविरल रुपमा १८ महिनासम्म लडाइँ गरियो । त्यसताका घाइते साथीलाई स्टेचरमा राखेर उद्धार कार्यमा म खटिएको थिएँ ।”
 
उनी भारतको बकुल्ला छाउनीमा चौथो गोर्खा पल्टनबाट खटिएर इटाली गएका थिए । त्यसबेला इटालीका शासक मुसोलिनी र जर्मनीका शासक हिटलर थिए । दोस्रो विश्वयुद्ध सबैभन्दा भयावह र मानवसभ्यतामा प्रभाव पार्ने युद्ध मानिन्छ । ब्रिटिस साम्राज्य र राष्ट्रमण्डलका अधिकांश देशसहित फ्रान्स एउटा गठबन्धनबाट लडाइँमा भाग लिएका थिए भने अर्कोतर्फ जर्मनीलगायत केन्द्रीय शक्तितर्फका देश लडाइँमा सामेल थिए । 
 
युद्धमा ब्रिटिस सेनाले जर्मनीलाई परास्त गरेपछि उनी रिलिजमा घर फर्किएका हुन् । उनी भन्छन्, “आवश्यक परेका बेला लडाइँमा जाने शर्तबमोजिम रिलिजमा घर फर्किएँ । पछि लडाइँ लड्नु नपरेपछि घरगृहस्थी जीवनमा लागेँ ।”
 
लडाइँमा उनले सेक्सन १५ का हबल्दार साथी दिलबहादुर तामाङलाई गुमाएका थिए । उक्त घटना सम्झँदै उनी भन्छन्, “जर्मनी सेनाले गोली बर्साउँदा मेरो छातीनजिक गन्जी नै डढेर गयो । म बल्लतल्ल जोगिएँ । तर, एउटै सेल्टरमा रहने साथी दिलबहादुरको छातीमै गोली लाग्यो । मैले अत्यन्त मिल्ने साथीलाई गुमाएँ ।”  
 
“म २० वर्षको उमेरमा लाहुरे बन्न भारत गएको हुँ । १८ महिनासम्म तालिम लिएँ । हिमाञ्चल प्रदेशको झागुमा लडाइँ कौशल सिकेँ”, जागिरको प्रसंगमा उनी भन्छन्, “चौथो गोर्खा पल्टनबाट पानीजहाजमा ११ दिन लगाएर समुन्द्रपारीको इटालीको तारजुमा पुग्यौँ । १० दिन इटालीमा बसेपछि जर्मनी र जापानसँग लडाइँ गरियो । लडाइँमा जर्मनीले हात उठाएपछि नेपाल फर्किएको हुँ ।”
 
थातथलो काउले फर्किएर गृहस्थी जीवनमा लागेका मानबहादुरको ३६ वर्षको हुँदा घर जलेर खरानी भयो । घरसँगै पल्टनको महत्वपूर्ण कागजात पनि जलेर नष्ट भयो । उनी भन्छन्, “चौथो गोर्खा पल्टनमा भएका सबै साथीहरुले पेन्सन पाए । म भने कागजपत्र जलेर प्रमाण नष्ट हुँदा पेन्सिन पाउनबाट वञ्चित भएँ ।” 
 
२०१८ सालमा काउले डाँडाबाट समथर भूभाग हात्तीगाडेमा झरेका उनी खेती किसानीमै समर्पित भए । २० / २५ वटा गाईबस्तु पाल्नु उनको खान्दानी परम्परा नै हो । त्यही परम्परालाई निरन्तरता दिँदै अहिले पनि उनका नातिनी बुहारी जमुनाले गंगाजमुना गाई फार्म खोलेकी छन् । जहाँ १७ वटा गाई पालन गरिएको छ । जसमध्ये आठवटा गाई व्याउनी छन् । अहिले दैनिक ८० लिटर दूध बिक्री गर्दै आएको ‘पल्टने बा’ बताउँछन् । 
 
उनका ६ छोरा छन् । उनी माइला छोरासँग बस्छन् । एउटा नाति हेमराज थापा रत्ननगर १६ का वडाध्यक्ष हुन् । उनका छोराहरु, १० नाति विभिन्न पेसा व्यवसायमा आवद्ध छन् । 
 
उनी भद्रकाली माविका संस्थापक अध्यक्ष हुन् । विभिन्न सामाजिक संघसंस्था एवम् धार्मिक कार्यमा संलग्न उनी तत्कालीन गाउँपञ्चायतको कोषाध्यक्ष र सदस्य भएका थिए । अहिले उनी ब्रह्मज्ञानी अर्थात् अद्वैत संस्थामा क्रियाशील छन् । 
 
उनी स्पष्टसँग बोल्छन् । गीता र धार्मिक ग्रन्थहरु सजिलैसँग पढ्न सक्छन् । घरमा हेरचाह गर्ने उनी नै हुन् । उनी केही न केही काम नगरी बस्नै सक्दैनन् । घरमा मात्र होइन, गाउँकै भरोसाका व्यक्ति हुन् उनी ।
 
गत वर्षसम्म दैनिक सात बोरासम्म घाँस काट्ने उनलाई चितवनका तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी विनोदप्रकाश सिंहले जिल्ला प्रशासन कार्यालयमै बोलाएर दोसल्लासहित सम्मान गरेका थिए । 
 
उनी भन्छन्, “पहिलेदेखि नै पशुपालनमा लागियो । २५ वटासम्म गाई, भैंसी पालियो । एक महिनामा तीन टिन घिउ बनाएर बेच्ने मै हुँ । सुका माना घिउ खाएको मान्छे हुँ ।”
 
झट्ट हेर्दा उनलाई ९९ वर्षको भनेर विश्वास गर्न गाह्रो पर्छ । उनी अझै फुर्तिला छन् । भन्छन्, “ ९६ वर्षमा मुटुमा समस्या भएर पेसमेकर जोडेर बाँचेँ । भविष्यवाणी गर्ने पल्टने साथीले १०६ वर्ष त सजिलै बाँच्छस् भनेको थियो, यसअघिका सबै घटनाक्रम मिल्दै आएको छ । मलाई पनि बाँच्छुजस्तो लागेको छ ।”